De derde klas

‘Thuis raken in de wereld om je heen’ is het centrale thema van de derde klas. Hoe leven en werken wij? En hoe mensen die elders wonen? In veel lessen wordt aandacht besteed aan vaardigheden en ambachtelijkheid. Hoe maken mensen brood? Hoe werkt een bakker? Er wordt wel gezegd dat het de klas is waarin de kinderen hun ‘gouden kindertijd’ afsluiten. De kinderen stappen in in de cultuur, ze worden een kind van hun tijd. Ook uiterlijk is dat zichtbaar. Opeens worden bepaalde kleren afgedankt en hebben andere hun voorkeur. Veel kinderen dragen opeens petjes, of willen zelf bepalen hoe hun haar gedragen wordt.
Derde klassers zijn nieuwsgierig. Voortdurend wordt gevraagd hoe het zit. Iets weten, ergens verstand van hebben, of iets goed kunnen, wordt de graadmeter waarlangs volwassenen worden beoordeeld. Het is een voorbode van de ontwikkeling die zich het volgende jaar zal voortzetten. In de derde klas wisselen kinderen nog heel sterk in hun verhouding tot de autoriteit. Het ene moment ligt de leerkracht onder vuur, het andere moment wordt er haast gevochten wie er naast hem mag zitten. Voor het eerst beginnen vriendschappen te ontstaan die veel langer duren en emotioneel veel dieper ingrijpen.
In de vertelstof horen de kinderen de verhalen uit het oude testament. Daarin verlaten de mensen het paradijs en komt het volk later in opstand tegen Mozes hun leider. Zij bereiken het beloofde land.

Het is een beeld voor de ontwikkeling die de derde klassers zelf ook doormaken, van de steeds verder vorderende individualisering. In de rekenperiodes wordt aandacht besteed aan het rekenen met geld en alle facetten van het geldverkeer. Bij handwerken breien kinderen vaak een eigen muts. In de taallessen wordt aandacht besteed aan tekstsoorten bij het zelf schrijven en bij het lezen. Er wordt aandacht besteed aan enkele haast ambachtelijke facetten van de verzorging, zoals het leren gebruiken van de juiste interpunctie. De kinderen kunnen met steeds meer afstand naar taal kijken en over taal spreken met elkaar.

Vaak wordt aan het einde van de derde klas een periode huizenbouwen gepland. Niet alleen leren kinderen alles over huizen, metselverbanden, de verschillende beroepen die erbij komen kijken, maar vaak ook ontwerpen ze een eigen huis of hut. Wanneer een huis gebouwd wordt, sluit je dat af met het maken van een dak, zodat er plotseling een verschil ontstaat tussen binnen en buiten. In de overgang van de derde naar de vierde klas maken kinderen ook een grote stap in het ervaren van hun eigen binnenwereld en de buitenwereld.